صنایع سنگی محوطه چیاسبز شرقی، سد سیمره:تغییرات تکنولوژیکی از دوره انتقالی نوسنگی به نوسنگی بی سفال در غرب ایران

فصل اول کاوش نجات بخشی در محوطه چیاسبز شرقی منجر به شناسایی 7 فاز استقراری با بقایای فرهنگی مختلفی از قبیل معماری، ادوات سنگی، اشیاء استخوانی، تدفین و بقایای گیاهی و حیوانی به هم راه صنایع سنگی مربوط به اوایل هزاره نهم تا اوایل هزاره هفتم ق.م. شد. صنایع سنگی این محوطه بیان گر تغییرات تکنولوژیکی از دوره انتقالی نوسنگی (8000-9500 پ.م.) به نوسنگی بی سفال (6500-8000 پ.م.) هستند. به نظر می رسد ابتدا در فاز تحتانی تمرکز بر تولید تراشه یا تلفیقی از تراشه و ریزتیغه بوده و سپس در فاز بالاتر روش فشاری برای تولید ریزتیغه و تیغه در ابزارسازی رایج می شود که همان سنت «معلفاتی» در منطقه است. در این راستا، ابتدا سنگ مادرهای بی شکل و یک سویه یا دوسویه تراشه و نیز سنگ مادر مختلط رایج بوده ولی با شروع دوره نوسنگی (حدود 8000 پ.م.) سنگ مادرهای ریزتیغه و تیغه مانند نمونه های فشنگی شکل جای آنان را گرفته اند. روند تغییرات از انتقالی نوسنگی به نوسنگی بی سفال در مواد خام نیز پیداست؛ در فاز تحتانی چیاسبز شرقی، اغلب از چرت جگری رنگ محلی استفاده شده و در فاز جدیدتر فلینت هم در تولید ابزار رفته است. اما فلینت با گذشت زمان در فازهای جدیدتر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؛ هم چنین در سه فاز فوقانی (حدود اواخر هزاره هشتم پ.م. تا اوایل هزاره هفتم پ.م.) قطعات ابسیدین برای تولید ابزار به محوطه آورده شده اند. مطالعات آزمایشگاهی بیان گر وجود منبع این قطعات ابسیدین در منطقه نمروداغ ترکیه است. تغییرات مشهود در صنایع سنگی چیاسبز شرقی همگام با دیگر استقرارهای غرب ایران است.